Nije tih dana bilo niti jedne jedine ulice, dvorišta ili kuće gde se i najzabačeniji kutak nije doterivao punom parom. U selu usidrenom na levoj obali Begeja, pozni avgustovski dani godine 1820. nalikovali su užurbanoj radnoj akciji. Uređivali su se drvoredi i ukrašavali slavoluci, a prizori sa ulica, umesto tipično vojvođanskih, na trenutak su zaličili na one sa raskošnih bečkih dvorova.
Čitava pometnja zbivala se nedaleko od Velikog Bečkereka. Desetak kilometara južnije, u Ečkoj se pripremala do tada retko viđena svečanost. Istog leta, nakon što se gradio gotovo četiri godine, jedan impresivni dvorac je ulepšao seoce kraj reke. No, nije to bio tek bilo čiji dvor: sagradio ga je Agošton Lazar, imućni potomak dinastije Lazar od Ečke.
Seoce sa renomeom i dvorcem u engleskom stilu
Na glasu kao jedan od najlepših vojvođanskih dvorova, Kaštel „Ečka“ je bacio u zasenak i mnogo starije vojvođanske palate. Prepoznatljivih crvenkasto-belih zidova, stao je u red nezaobilaznih destinacija za turstičke ture, vikend izlete, svečane proslave, usputne i namerne posete. Još veća atrakcija je bio te 1820. godine, kada su kroz njega prodefilovali najugledniji Evropljani.
Njegov imućni graditelj bio je gospodin koga su znali po prezimenu, po još uglednijem ocu i kao domaćina zbog koga su Ečkom šetale svite sa austrijskih dvorova. Svedočilo se, takođe, i neslavnim akcidentima koji su u porodičnoj istoriji ostavile pokoju mrlju. Ipak, i njih je zasenilo poznato ime – banatskom selu je donelo meštane uglednog statusa, ali i priliku da se pohvali prosperitetom.
I sama Ečka, bar ako je suditi po imenu, takođe je selo sa „pedigreom“. Navodno, prvog poznatog stanovnika je imala još 14 vekova pre nego što je Agošton sagradio svoj dvor. To beše mlada gospođa Eče, jedna od supruga Atile Hunskog, kojoj Ečka prema legendi duguje ime. Ipak, legendu preti da demantuje pretpostavka o prvobitnom nazivu Ečkerida, koje je ponela tek u srednjem veku. Za Ečkeridu se vezuje ime još jedne slavne istorijske figure: po jednom pisanom dokumentu iz 15. veka, naselje je u to doba pripadalo despotu Đurđu Brankoviću.
Uspon porodice Lukač i pokoja viteška drama
Prvi talas prosperiteta Ečka je uzjahala zaslugom Lukača Lazara. Jermenski trgovac stokom pazario je jula 1782. godine posed nadomak Bečkereka, za šta je bečkom dvoru isplatio 270.000 forinti. Kako je Ečka bila na samoj obali Begeja i povezana sa Tisom, odavde su se za carsku vojsku dopremale šajke žita i stoke.
Uskoro je na trgovčevom imanju bilo i 150 rasnih konja. Lukač Lazar uredio je prvu ergelu u Banatu, dok mu je trgovački biznis doneo grofovsku titulu. U Ečkoj se, sagradivši dvorac i jednu manju zgradu, 1783. godine skućio sa suprugom i četvoricom sinova.
Sa procvatom proizvodnje stoke i žita, te izvoza u Beč i Peštu, procvetao je i porodični bankovni račun. Lukač i njegovi sinovi, sada vlasnici uzornog imanja, uživali su poštovanje svih meštana u selu. Nakon iznenadne smrti oca i majke, imanje 1793. godine preuzima najstariji sin Janoš. U narednih 15-ak godina otvorio je pivaru u Ečkoj, potrudivši se da je opremi najsavremenijim mašinama dopremljenim iz Austrije i Nemačke.
U isto vreme, Ečka se pročula i po najkvalitetnijem kukuruzu. Pšenica se izvozila do Trsta i Beča, i to po najvišoj ceni na evropskom tržištu. U Beču se od ečanskog brašna spravljalo najkvalitetnije pecivo, a glas o Janošu Lazaru stigao je i do Marije Terezije.
Carici se, naime, posebno dopala Janoševa poezija. Naslednik porodice bio je pesnička duša, ali je svoj poetski senzibilitet sticajem nesrećnih okolnosti platio životom.
Juna 1809. godine, izazvao je na dvoboj jednog mladog poručnika. Dotični je uvredio nepoznatu damu odbivši je za balski ples, a ovaj viteški čin okončao se tragičnom pogibijom 52-godišnjeg ečanskog veleposednika.
Nastaviće se...
*Naslovna fotografija: Depositphotos
VILA BOROVA I AGENCIJA MIROS
