Od 365 metara do 588 kilometara, raspon je dužina reka u Srbiji. Ova prva, Vrelo, važi za najkraću u našoj zemlji, dok je najduža istovremeno i najvažnija reka Evrope, lepi plavi Dunav. Zapravo, kada pričamo o najdužim rekama, u tu priču ulazi i još jedna, ona kojom čitavom svojom dužinom prolazi kroz Srbiju - Velika Morava.
Reka Vrelo: 365 metara za 365 dana
Ako ste ikada bili u Perućcu ili gledali fotografije sa moćne Drine, za oko vam je sigurno zapao restoran koji se nalazi iznad zahuhtalog vodopada. Ovo je zapravo ušće reke Vrelo koja izvire tačno 365 metara dalje iz jakog kraškog vrela ispod planine Tare. Zbog ove specifične dužine, zovu je još i Godina.
Dužina njenog toka se ne menja jer ističe iz kraškog terena, a na ušću se nalaze čvrste stene koje voda ne može da odnese. Voda u Vrelu je bistra, kažu "bistra kao oko", a svojim vodopadom visine 10 m se uliva u reku Drinu i pravi veliki i izuzetno lep vodopad.
Za Vrelo vezuju se i razna prednja, među kojima i ono da sreća čeka svakog ko prepešači ceo njen tok i pritom joj daruje novčić koji je prenoćio pod jastukom. Mnogi tvrde da su im se želje ispunile u roku od 365 dana nakon što su se prvi put pomolili nad "Godinom". Zbog toga se veruje da mladi, pre nego što stupe u brak, treba da dođu na njenu obalu kako bi njihova ljubav ostala zauvek nepromenjena.
Na reci je 1927. godine izgrađena mini hidroelektrana po projektu dr Milana Pećinara.
Dunav: Kraljica reka
Moćni Dunav je sa svojih 2850 kilometara druga najduža reka u Evropi posle Volge, od čega 588 kilometara teče kroz Srbiju, jednim delom praveći prirodnu granicu sa Hrvatskom, te Rumunijom. Dunav je poznat po tome da prolazi kroz 10 država, dok se na njegovim obalama nalaze čak četiri glavna grada: Beč, Bratislava, Budimpešta i naš Beograd.
Upravo ovo ukazuje na veliki značaj reke još od praistorije kada su u njoj nastale i neke od najstarijih kultura. Naime, manje od 200km razdaljine nalaze se kultura Lepenskog vira, Starčevačka i Vinčanska, koje ukazuju da su na ovim prostorima ljudi živeli pre čak 8500 godina. Dunav je bio značajan i za vreme Rimskog carstva kada je uz njegov tok izgrađen čuveni Via Militaris koji je spajao Konstantinopolj i Singidunum, današnji Beograd. Plovan čitavom dužinom svog toga kroz Srbiju, Dunav je bio i o ostao glavna trgovačka žila kucavica naše zemlje.
Najpoznatiji deo Dunava koji protiče kroz Srbiju je svakako kanjon, poznat i pod nazivom "Đerdapska klisura". Ovo je najveći kanjon u Europi, dug oko 100 kilometara, koji se proteže od Golupca do Kladova, gde se reka Dunav sužava i stvara spektakularan prirodni usek. Na svom najdubljem delu dubok je i do 96 metara, a širok samo 160 metara, što pruža neverojatan pogled i jedinstvenu priliku za posetioce da uživaju u prekrasnoj okolini.
Velika Morava: Najduža srpska reka
Mada je Dunav reka koja sa najviše kilometara grabi kroz Srbiju, najduža reka koja svojom čitavom dužinom teče - od izvora do ušća - kroz Srbiju je Velika Morava. Nastaje spajanjem pritoka Južna i Zapadne Morave kod grada Stalaća. Sam Stalać je živopisno mesto, koje je nekada bio poznat po nesalomljivom srednjovekovnom gradu oko koga se pletu razne legende, a danas jedno od najvažnijih železničkih čvorišta na Balkanu.
Velika Morava je od Stalaća do ušća u Dunav u Smederevu duga tek 185 kilometara, dok sa pritokom Južnom Moravom čini rečni sistem čak 493 kilometara. Zanimljivo je da čak ni ovo nije prava dužina reke, koja je ranije bila poznata po meandriranju i duga skoro 600 kilometara. Tokom prethodnih decenija izvršeno ispravljanje reke kako bi se sprečile česte poplave i obezbedilo plodno poljoprivredno zemljište.
Tokom svoje istorije, Morava je bila važna kao trgovačka ruta, ali i područje na kome je nastajala i rasla srpska država. Tokom srednjeg veka u njenom toku razvijala se država kneza Lazara, da bi 5 vekova kasnije odavno krenuo Prvi srpski ustanak iz koga će nastati današnja Srbija.
Foto: Freepik
VILA BOROVA I AGENCIJA MIROS
