Jedno od mesta na kojima je priroda pokazala svu svoju umetničku kreativnost svakako su pećine u Srbiji. Stalaktiti, stalagmiti, skriveni putevi u utrobi zemlje koji su milenijumima pružali sklonište ljudima i bili njihov dom predstavljaju deo vekovne "magije" sačuvane ispod površine tla.
Skrivene od pogleda, pećine u Srbiji su najlepši muzeji i jedna od retkih mesta na kojima možete osetiti i videti istoriju sačuvanu u kamenu.
U našoj zemlji, do sada, je otkriveno više od 2000 pećina. Ipak, većina njih nije dovoljno istražena da bi mogla da prima posetioce. Ipak, pećine u Srbiji koje su otvorene za javnost, pružiće vam posebno iskustvo i obogatiti vaš život jedinstvenim uspomenama. Ovo je pet pećina u Srbiji koje zaista vredi posetiti.
Resavska pećina
Resavska pećina se nalazi u blizini Despotovca. Sa svojih 80 miliona godina, ona je jedna od naših najstarijih pećina, a procenjuje se da je pećinski nakit u njoj počeo da se formira pre oko 45 miliona godina.
Resavska pećina je nastala pod uticajem reke ponornice na krečnjačko brdo Babina glava i dugačka je 4,5 kilometara. Otkrivena je 1972. godine i, u dužini od 800 metara, prva otvorena za posete, zbog čega se smatra i najpoznatijom pećinom u Srbiji.
Specifičnost Resavske pećine čini osam dvorana, brojne galerije, stalaktiti, stalagmiti, okamenjeni vodopadi i draperije koji su nastali rastvaranjem kalcijum karbonata. U zavisnosti od minerala kroz koje je voda vremenom prolazila, nakit se pojavljuje u tri boje - crvenoj koja potiče od oksida gvožđa, beloj nastaloj od kristalnog kalcijuma i žutoj kojoj je kumovala glina.
Zbog sjajne akustičnosti u jednoj od dvorana ove pećine često se organizuju i koncerti ispod zemlje.
Inače, Resavska pećina naziva se još i Divljakovačka pećina, i spada u prirodni spomenik prirode koji je zaštićen zakonom.
Foto: Wikimedia commons / Ванилица - Pećina Risovača
Pećina Risovača
Nastala još u kamenom dobu pećina Risovača kod Aranđelovca, predstavlja nalazište izuzetnog arheološkog i paleontološkog značaja. Otkrivena je 1953. godine i predmet je istraživanja i danas.
Na ovom lokalitetu dužine 187,5 metara i površine 703 metara kvadratnih otkriveni su brojni fosilizovani ostaci praistorijskih životinja iz ledenog doba, ali i predmeti od kamena i kostiju koje su koristili neandetalski lovci. Zapravo, veruje se da je Risovača jedna od samo pet pećina na Balkanu u kojima je živeo pračovek lovac, pa je svaka poseta Risovači zapravo ulazak u dom naših predaka.
Još jedna stvar koja izdvaja Risovaču na mapi pećina u Srbiji je i oniks. U pitanju je poludragi kamen koji je nastao delovanjem i taloženjem mineralnih voda. U ovoj pećini pronađen je i argonit, redak i neobičan kamen koji kristalizuje u smeru suprotnom od gravitacije.
Pećina Risovača za turiste je otvorena 1987. godine, a ona je proglašena za spomenik prirode.
Lazareva pećina
Lazarevu ili Zlotsku pećinu kod Bora prvi je, 1882. godine, istraživao nemački hemičar Feliks Hofman, poznat kao izumitelj heroina i aspirina, da bi nakon toga rad nastavio naš naučnik Jovan Cvijić i mnogi drugi.
Kako je otkriveno, Lazareva pećina krila je ostatke keramičkih predmeta i koštanih alatki, ali i bakarne igle, kopče, šila i dleta. Tokom bronzanog doba, služila je kao privremeno stanište za lovce, a u gvozdenom postala centar metalurgije.
U njoj su otkriveni i fosilni ostaci pećinskog medveda, pećinskog lava i pećinske hijene.
Legenda kaže da je ova pećina ime dobila po srpskom knezu Lazaru Hrebeljanoviću. Naime, po završektu boja na Kosovu, delovi srpske vojske koji su preživeli borbu sklonili su se u Lazarevu pećinu i tu živeli izvesno vreme, o čemu svedoče kosti domaćih životinja koji su pronađeni širom lokaliteta.
Zanimljivo je da su Turci kasnije zazidali ulaz u pećinu kako bi sprečili hajduke da se u njoj kriju.
Danas je ispitano oko 10 kilometara Lazareve pećine dok je za posetioce uređeno oko 900 metara staze.
Rajkova pećina
Moglo bi se reći da je Rajkova pećina, koju mnogi smatraju najlepšom u Srbiji, naša verzija Alibabine pećine. Naime, ime je dobila po Rajku Vojvodi, mehandžiji iz 19. veka koji je, pod okriljem noći, pljačkao turske karavane, a blago krio upravo u ovoj pećini.
Prva istraživanja ove pećine sproveo je Jovan Cvijić 1894. godine, a dalji rad nastavljen je tek sedamdesetih godina prošlog veka pa je lokalitet otvoren za javnost 1975.
Rajkova pećina odenuta je sva u beli kalcit u kome posetioci mogu uživati petajući betonskom stazom. Na putu kroz ovu prirodnu lepotu prolazi se kroz Koncertnu i Ježevu dvoranu i prolazi pored Malih i Velikih orgulja, Obešenog hajduk Rajka. Ono što posetioce posebno impresionira su Dvorana vodopada, Zimska bajka i Kristalna dvorana koje izgledaju kao da su "s nekog drugog sveta".
Foto: Wikimedia commons / Povović Goran Lazarevac
Petnička pećina
Nadomak Valjeva nalazi se Petnička pećina. Iako relativno mala, svega 580 metara dužine, ova pećina, sa svojim okruženjem i pečinskom rekom Banjom, prava je gozba za sva čula i prirodna oaza.
Prve beleške o Petničkoj pećini načinio je srpski književnik Joakim Vujić prilikom posete Valjevu i Petnici 1826. godine.
O pećini i njenoj Gornjoj dvorani Vujić piše da je ona toliko velika: ''da čovek kroz nju po jedan celi sat može hodati, pa u selo Žabare izaći''.
Ipak, ovu tvrdnju speleolozi nisu uspeli da potvrde.
Lokalitet Petničke pećine bio je dom ljudima još u vreme paleolita što potvrđuje i bogato arheološko nalazište ostataka iz vremena ledenog doba. Takođe, ovde su pronađeni i artefakti iz doba Rima - između ostalog, vojnička oprema i kockice za igru, dok je, u srednjem veku, pećina služila kao sigurno sklonište za lokalno stanovništvo
Posebna zanimljivost, kada je u pitanju Petnička pećina jeste i otkriće jednog fosila, do tada, nepoznate vrste - srpskog pelikana (Pellicanus serbica).
* Naslovna fotografija: Wikipedia commons / Leontije mirotvorac
VILA BOROVA I AGENCIJA MIROS
