Ako ste se ikada uputili autobusom ili automobilom do Crne Gore, put vas je sigurno naveo na deonicu puta od Prijepolja do Bijelog polja koja vodi kroz dolinu Lima. Oštre, visoke stene kanjona, duboki huk zelene reke i krivine koje ostavljaju bez daha, čine ovu autostradu jednom od najzanimljivijih u našoj zemlji. A na samom početku, tek 8 kilometara od Prijepolja, nalazi se tvrđava Kovin ili Jernini grad, koja već više od 7 vekova čuva putnike namernike koji prolaze ovim putem.
Ko je sagradio drevni grad Kovin?
Kao i mnoge druge priče vezano za srednjovekovnu Srbiju, i ova počinje jednom nepoznanicom. Naime, ne zna se ko je i kada izgradio tvrđavu na gotovo nepristupačnoj steni iznad Lima. Neki od izvora navode da je ovo drevno uporište bosanske loze Kosača, koja je na vrhuncu svoje slave u 14. i 15. veku bila jedna od najznačajnijih srpskih velikaških porodica.
Prvi Kosača koji je ostavio značajnijih trag u istoriji bio je Vlatko Vuković Kosača, jedan o vojskovođa na dvoru bana i kralja Tvrtka I. Vlatko, u narodu poznat i kao Vladeta, izvojevao je jednu od prvih pobeda hrišćanskih snaga protiv Turaka i to u Bici kod Bileće 1388. godine, a nekoliko meseci kasnije, juna 1389. godine, komandovao je levim krilom sprske vojske u Bici na Kosovu. Za svoje zasluge dobio je kako priznanje kralja, tako i naroda koji ga je opevao u narodnim pesmama. Njegovi naslednici formiraće pola veka kasnije Vojvodstvo Svetog Save i uzeti titulu hercega. Upravo su zbog ove titule zemlje kojima su vladali u slivu gornje Drine, te Zahumlja i neretvanske Krajine i Travunije dobile naziv Hercegovina.
Čuvar Polimlja
Najistočnija granica poseda pod upravom Kosača nalazila se u Polimlju, te ne treba da čudi da je na uzvišenju sa koga se vidi put između Bistrice i Prijepolja, te do manastira Orahovica sagrađena jaka tvrđava.
Tvrđava je sazidana, dakle, sredinom 15. veka na uzvišenju koje se nalazi na 698 metara nmv. Zbog oštrih stena na severu i zapadu, te doline reke na istoku, jedini put do koga je moguće doći je sa jugozapada i jugoistoka. Od nekadašnjeg utvrđenja najočuvanija je dožon kula, četvorougaone osnove dimenzija 6x9 metara i visine 6,5 metara. U ostacima kule, koja se odlikuje masivnim zidovima pravljenim od sitnijeg kamena, debljine čak 1,6metara, nalaze se ostaci greda što ukazuje da je originalno imala bar 2 sprata. Mada nisu preživele turska osvajanja posle pada srpske despotije, a zatim i slabljenja države Kosača u 16. i 17. veku, u ruševinama se mogu uočiti ostaci građevina, cisterne i terasaste stepenice koje se spuštaju u smeru reke.
Ipak, spomenuli smo da je u narodu ovo utvrđenje poznato i pod nazivom Jerinin grad. Naziv je čisto simboličan i baziran na narodnoj tradiciji da se tvrđavama nepoznatog porekla daje naziv po Jerini Branković, supruzi despota Đurađa Brankovića, koju je narod krivio za propast srpske države.
Šta još možete obići u dolini Lima?
Mada je najimpresivniji, grad Kovin nije jedina znamenitost ovog kraja koju možete posetiti. Nedaleko od prijepolja nalazi se i grad Mileševac, još jedna od tvrđava porodice Kosače. U podnožju tvrđave nalazi se takozvana Savina pećina, koja je prema narodnom predanju bila jedna od isposnica srpskog svetitelja. Za nju se veruje i jedno čudo. Naime, u dnu pećine nalazi se rupa u kojoj se skuplja voda za piće koja je Savi pomagala da preživi u isposničkim danima. Legende kaže da vodu može da zahvati samo osoba koja nije grešna, a da će grešnici uzalud pokušavati da se napoje. Za njih će ovaj čudotvorni izvor, i pored velikog truda, zauvek ostati nedostupan.
Pored Savine pećine, na pola kilometra od Kovina nalazi se i nekropola iz antičkog doba i srednjeg veka, dok se prema sveru nalazi i lokalitet koji je datiran da pripada Vinčanskoj kulturi.
Svako najpoznatije mesto koje svakako ne treba propustiti je manastir Mileševa, zadužbina kralja Stefana Vladislava, u kome se nalazi jedno od najvećih kulturnih blaga Srbije – freska Beli Anđeo.
Naslovna fotografija: Mirko Kovacevic, CC BY-SA 3.0, Veza
VILA BOROVA I AGENCIJA MIROS
